سینتیک آزادسازی پتاسیم غیرتبادلی در خاک های آهکی استان کهگیلویه و بویراحمد

سرعت آزادسازی پتاسیم غیرتبادلی از خاک ها می تواند حاصلخیزی پتاسیم خاک ها را تحت تأثیر قرار دهد. در این مطالعه سینتیک آزادسازی پتاسیم توسط عصاره گیری دنباله ای با کلرید کلسیم 01/0 مولار در دوره زمانی 658 ساعته روی 24 نمونه خاک سطحی و زیرسطحی آهکی استان کهگیلویه و بویراحمد بررسی گردید. همچنین ویژگی های فیزیکی و شیمیایی، شکل های مختلف پتاسیم، نوع و مقدار نسبی کانی های رسی مورد مطالعه قرار گرفت. کانی های رسی عمده شناسایی شده در مناطق مورد مطالعه به ترتیب فراوانی شامل اسمکتیت، کلریت، ایلیت و پالیگورسکیت می باشد. این خاک ها در سه رده انتی سولز، اینسپتی سولز و آلفی سولز قرار گرفتند. نتایج نشان داد مقدار پتاسیم غیرتبادلی آزاد شده پس از پایان مدت آزمایش در خاک های سطحی 94/89 تا 90/460 میلی گرم بر کیلوگرم (با میانگین 4/195 میلی گرم بر کیلوگرم) و در خاک های زیرسطحی 4/99 تا 2/225 میلی گرم بر کیلوگرم (با میانگین 7/143 میلی گرم بر کیلوگرم) بوده است. بین آزادسازی پتاسیم و کربنات کلسیم، پتاسیم غیرتبادلی، ظرفیت تبادل کاتیونی و کانی ایلیت در خاک های مورد مطالعه همبستگی معنی داری به دست آمد. بیشترین مقدار آزادسازی پتاسیم در خاک های آلفی سولز رخ داد که علت اصلی آن وجود مقادیر رس و کانی ایلیت در این خاک ها می باشد و به طور کلی رهاسازی پتاسیم از خاک ها روند روبرو را نشان داد: آلفی سولز> اینسپتی سولز> انتی سولز. داده های حاصل از مطالعات سینتیکی با مدل های سینتیکی مختلف برازش داده شد. نتایج نشان داد که معادلات الوویچ، تابع توان و پارابولیک به دلیل بالا بودن مقدار ضریب همبستگی (r2) و پایین بودن مقدار خطای استاندارد (se) توانستند آزاد شدن پتاسیم از خاک های منطقه را به نحو قابل قبولی توصیف کنند. انطباق داده های سینتیکی با این معادلات نشان می دهد که آزاد شدن پتاسیم غیرتبادلی از خاک های منطقه توسط فرآیند پخشیدگی کنترل می شود.